Psychiatria

Najczęściej diagnozowane zaburzenia psychiatryczne

Depresja

Depresja to jedno z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych, które dotyka zarówno dorosłych, jak i młodzież. Objawia się długotrwałym obniżeniem nastroju, utratą radości życia, spadkiem energii i zainteresowań, trudnościami z koncentracją oraz zaburzeniami snu i apetytu. Pacjenci często doświadczają poczucia bezradności, niskiej wartości, a w cięższych przypadkach pojawiają się myśli samobójcze. Depresja ma podłoże wieloczynnikowe – może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zaburzeniami w neuroprzekaźnictwie, przewlekłym stresem czy trudnymi wydarzeniami życiowymi. Nieleczona prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych, dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka. Leczenie obejmuje farmakoterapię (leki przeciwdepresyjne), psychoterapię indywidualną lub grupową oraz psychoedukację pacjenta i jego rodziny.

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe stanowią szeroką grupę schorzeń, do których należą m.in. lęk uogólniony, zaburzenia paniczne, fobie specyficzne i społeczne oraz zaburzenia obsesyjno–kompulsyjne (OCD). Objawiają się nadmiernym niepokojem, trudnym do kontrolowania strachem oraz dolegliwościami somatycznymi, takimi jak przyspieszone bicie serca, duszności, drżenie rąk, bóle brzucha czy zawroty głowy. Często prowadzą do unikania sytuacji społecznych i wycofania z życia zawodowego czy rodzinnego. Źródłem zaburzeń lękowych mogą być czynniki biologiczne, uwarunkowania genetyczne, traumatyczne doświadczenia lub przewlekły stres. Skuteczna terapia opiera się na farmakoterapii (np. leki przeciwlękowe, przeciwdepresyjne) oraz psychoterapii, w szczególności terapii poznawczo–behawioralnej, która pomaga pacjentowi radzić sobie z lękiem i stopniowo odzyskiwać kontrolę nad codziennym życiem.

Schizofrenia

Schizofrenia to przewlekła, ciężka choroba psychiczna, której objawy obejmują zaburzenia myślenia, postrzegania i emocji. Do typowych objawów należą omamy (najczęściej słuchowe), urojenia, spłycenie emocji, wycofanie społeczne oraz trudności w organizacji codziennych czynności. Schizofrenia najczęściej ujawnia się w wieku młodzieńczym lub wczesnej dorosłości i ma charakter nawrotowy. Jej przyczyny są złożone – obejmują predyspozycje genetyczne, zaburzenia neurochemiczne (m.in. w układzie dopaminergicznym), a także czynniki środowiskowe. Leczenie schizofrenii wymaga długotrwałej terapii farmakologicznej (leki przeciwpsychotyczne), wsparcia psychoterapeutycznego, psychoedukacji pacjenta i rodziny oraz rehabilitacji społecznej. Dzięki nowoczesnym lekom i kompleksowej opiece wielu pacjentów może prowadzić satysfakcjonujące życie i funkcjonować zawodowo.

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu obejmują szerokie spektrum problemów – od bezsenności, przez trudności z utrzymaniem ciągłości snu, aż po nadmierną senność w ciągu dnia. Mogą być samodzielną jednostką chorobową lub stanowić objaw innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy choroba afektywna dwubiegunowa. Niewystarczająca ilość snu prowadzi do obniżenia koncentracji, problemów z pamięcią, rozdrażnienia i spadku odporności. Przyczyny bezsenności bywają różne – od stresu i nieregularnego trybu życia, przez nadużywanie kofeiny, po przewlekłe choroby somatyczne i neurologiczne. Diagnostyka wymaga dokładnego wywiadu, a w wybranych przypadkach badań polisomnograficznych. Leczenie obejmuje higienę snu, psychoterapię (szczególnie terapię poznawczo–behawioralną) oraz farmakoterapię w uzasadnionych sytuacjach. Przywrócenie prawidłowego rytmu snu ma kluczowe znaczenie dla zdrowia psychicznego i fizycznego.

Zaburzenia adaptacyjne

Zaburzenia adaptacyjne powstają jako reakcja na silny stres lub trudne wydarzenia życiowe – takie jak utrata bliskiej osoby, rozpad związku, zmiana pracy czy przewlekła choroba. Objawiają się nasilonym napięciem emocjonalnym, stanami lękowymi, obniżonym nastrojem, drażliwością, a często także problemami w relacjach społecznych i zawodowych. W odróżnieniu od innych zaburzeń psychicznych mają wyraźny związek czasowy z wydarzeniem stresowym. Zaburzenia adaptacyjne mogą prowadzić do nadużywania alkoholu, leków lub innych substancji psychoaktywnych jako formy radzenia sobie z problemem. Kluczowe znaczenie ma szybkie udzielenie wsparcia psychologicznego i psychiatrycznego. Leczenie obejmuje psychoterapię indywidualną lub grupową, psychoedukację, techniki radzenia sobie ze stresem oraz – w razie potrzeby – farmakoterapię wspierającą.